Yaxın Şərqdə barıt qoxusu artmaqdadır ÖZƏL

Analitika 14:35 24.05.2018

 Fikrimcə, son vaxtların ən aktual mövzularından biri Yaxın Şərqdəki vəziyyətdir. Bildiyimiz kimi 1948-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) biri ərəb, digəri yəhudi olmaqla Fələstinin 2 yerə bölünməsinə dair qərar vermişdi. Bu  bölünmə nəticəsində yaranmış İsrail dövlətini ilk tanıyan ölkə məhz Amerika Birləşmiş Ştatları oldu. İndiki dövrdə də ABŞ tərəfi İsraili həm siyasi, həm iqtisadi, həm də hərbi sahələrdə tam dəstəkləyir. Əslində, İsrail dövlətinin varlığı ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki hərbi-siyasi gücü ilə əlaqəlidir.

Bu dövlət Fələstini İsrail vasitəsilə 1948-ci ildən siyasi taktikalarla potensial olaraq işğal etməyə çalışır. Məsələn, Qüdsü İsrailin paytaxtı elan edir, bu bəs deyilmiş kimi öz səfirliyini Qüdsə köçürür. Bu məqamda maraqlı bir sual meydana çıxır: Bəs niyə ABŞ səfirliyini Qüdsə köçürmək üçün 5 ay kimi uzun müddət gözlədi? Düşünürəm ki, bunun 2 səbəbi var:

Birinci səbəb Türkiyənin İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) dönəm rəhbəri olmasıdır. Qüds İsrailin paytaxtı elan olunan vaxtdan bir neçə gün sonra Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan İƏT-in təcili zirvə toplantısını çağırdı. Bununla da müsəlman ölkələrinin bu qərara etiraz əlaməti olan “birlik sözünü” işlətməsinə nail oldu. Müsəlman ölkələrin belə birliyi də ABŞ-ı narahat etməyə bilməzdi. Buna sübut olaraq onu deyə bilərəm ki, Türkiyə “Zeytin budağı” əməliyyatları çərçivəsində Afrinə girmə qərarı alan zaman ABŞ tərəfi bu qərarı kəskin tənqid etmədi. ABŞ-ın belə balanslaşdırılmış siyasət yürütməkdə səbəbi isə İƏT-in dönəm rəhbərinin başının qarışması, dünya birliyinin diqqətini başqa tərəfə yönəltmək və vaxt qazanmaq kimi maraqlarının olmasıdır.

İkinci səbəb isə həm müsəlman, həm də Qərb dünyasının bu qərara kəskin etiraz edərək münasibətlərinin soyuması üçün gözləmə mövqeyinə keçməsidir.

ABŞ vaxtilə Yaponiyanın Xerosima və Naqasaki şəhərlərinə atom bombası atır (1945), Vyetnamda (1955-1975), İraqda (2003-2011), Əfqanıstanda (2001-2014) işğalçılıq müharibəsi aparırdı. İndiki zamanda isə Yaxın Şərqdə ABŞ-ın dəstəklədiyi İsrail Fələstinlə olan probleminə görə 1948-ci ildən (İsrail dövlətinin yaranmasından) bəri 70 il müddətinə hər il öz torpaqlarından çıxmalarına etiraz edən neçə-neçə fələstinli öldürülür. Bu fasiləsiz toqquşmalar siyasi arenada “özünü göstərmə” istəyi, əlverişli coğrafi-strateji mövqelərə dair iddialardır. Hər nə qədər bu belə olsa da, bu yerdə  Samuel Hantinqtonun “Sivilizasiyaların toqqoşması” əsərinin adıın çəksək tam yerinə düşər. Məhz bu münaqişə də milli, dini, mədəni, irqi, etnik fərqlər fonunda baş verən “sivilizasiyaların toqquşması”dır. Artıq Yaxın Şərqdəki münaqişələrə Üçüncü Dünya Müharbəsinin astanası kimi yanaşanlar var. Bəlkə də bütün bu baş verənlər Səlib (xaç) yürüşlərinin davamıdır.

Bütün hallarda İsrail-Fələstin münaqişəsinin fələstinlilərin xeyrinə həllini gözləmək çətindir. Həmçinin onu da demək lazımdır ki, Fəlsətində İsrailə qarşı Həmas kimi təşkilatın olması İsrail tərəfinə yetərincə baş ağrısı gətirir. ABŞ-ın öz səfirliyini İsrailin Təl-Əviv şəhərindən Qüdsə köcürməsinə gəldikdə bu qərarla ABŞ hiyləgər gediş etdi. Buna səbəb isə artıq paytaxtın dəyişməsini rəsmiləşdirmək, bunu dünyaya qəbul etdirmək istəməsidir. Dünya dövlətləri paytaxtın dəyişməsinə qarşı bir növ sanksiyanı yalnız öz səfirliklərini Qüdsə köcürməməklə etmiş olarlar. Bunun da nə qədər asan bir iş olacağını demək çətindir. Bir sözlə Yaxın Şərqdəki əsas problem qloballaşmanın tərkib hissəsinə çevrilməkdədir.

Vasif  Hüseynov, Qərbi Kaspi Universitetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin araşdırmaçısı

Rasim Musabəyovdan SƏRT SÖZLƏR: "Fransa qələt edir" - MÜZAKİRƏ-VİDEO

Xəbər xətti

Bişkekdə fövqəladə vəziyyət elan edildi
05:30 29.03.2024
İsrail vətəndaşlarına bu ölkələrə səyahət etməmək XƏBƏRDARLIĞI EDİLİB
04:05 29.03.2024
İsrail Livandan uçan naməlum hədəfə qarşı “Patriot”dan istifadə edib
02:03 29.03.2024
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
01:00 29.03.2024
Ukraynalı deputat: Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır
00:05 29.03.2024
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
23:41 28.03.2024
Yaponiya UNRWA-nın maliyyələşdirilməsini bərpa etməyi nəzərdən keçirəcək
23:13 28.03.2024
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
22:50 28.03.2024
Rusiya XİN başçısı: Məhz KTMT İrəvanın maraqlarını çətin vəziyyətlərdə müdafiə edib
22:26 28.03.2024
Lavrov: Ermənistan uydurma bəhanələrlə Rusiya ilə münasibətlərin pozulmasına çalışır
22:00 28.03.2024
Yevlaxda avtomobil yük maşınına çırpılıb, ölən var
21:45 28.03.2024
DİN vətəndaşlara müraciət edib: Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın
21:30 28.03.2024
Sumqayıt Dövlət Universitetinə yeni prorektor təyin olunub
21:24 28.03.2024
BMT Baş katibi azərbaycanlı diplomatı yüksək vəzifəyə təyin edib
21:11 28.03.2024
Rusiya İstintaq Komitəsi: “Crocus City Hall”dakı terror Ukraynadan maliyyələşib
21:04 28.03.2024
İtaliya komandanlığı ordunun sayını artırmağa ümid edir
20:43 28.03.2024
Əli Nağıyev: Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının qarşısında yeni çağırışlar durur
20:30 28.03.2024
Kürdəmirdə 16 yaşlı piyadanı maşın vurub
20:21 28.03.2024
"Müharibə olmasın, bizə ədəbiyyat lazım deyil" - Yazıçılar arasında SORĞU
20:00 28.03.2024
Naxçıvanda mənşəyi bilinməyən saxta zeytun yağları satışdan çıxarılıb
19:36 28.03.2024
Aİ Şurasının komitə üzvləri Cənubi Qafqaz regionuna səfər edəcəklər
19:30 28.03.2024
Sabah Qubanın qaz təchizatında fasilə yaranacaq
19:20 28.03.2024
Əfqanıstanda güclü zəlzələ oldu
19:00 28.03.2024
Türkiyənin Rusiya-Ukrayna arasında strategiyası necə olacaq? – İsmayıl Cingözün RƏYİNDƏ – ÖZƏL
19:00 28.03.2024
Taksilərdə videokameralar quraşdırılacaq - BU TARİXDƏN
18:20 28.03.2024
AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib
18:08 28.03.2024
İki ali məktəbə prorektor təyin edilib
17:55 28.03.2024
Azərbaycanda icbari sığorta üzrə daxilolmalar azalıb
17:50 28.03.2024
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
17:39 28.03.2024
Azərbaycanda taksilər üçün POS-terminal tələbi qoyulub
17:35 28.03.2024
BAMF-ın daxilində Müstəqil Həmkarlar İttifaqı yaradıldı - QHT sektorunda İLK - FOTOLAR
17:33 28.03.2024
Bayram günlərində baş vermiş qəzalarda ölənlərin sayı AÇIQLANDI
17:23 28.03.2024
Azərbaycanda əlillərə məxsus avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edilir
17:10 28.03.2024
Şadlıq saraylarında menyular bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
16:59 28.03.2024
CAR lideri Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
16:49 28.03.2024
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
Taksilərə qoyulan rəng tələbinə aydınlıq gətirilib
16:41 28.03.2024
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
Qurban Qurbanov Elvin Cəfərquliyevi CƏRİMƏLƏDİ - SƏBƏB
16:22 28.03.2024
Bakıda ucuz avtomobillər satışa çıxarılacaq
16:16 28.03.2024
Taksi minik avtomobilləri ağ və ya qırmızı rənglərdə olacaq
16:11 28.03.2024
Peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi qaydası dəyişdirilib
16:07 28.03.2024
Hamısı