Rusiya, Avropa ilə “Parçala və hökm sür” prinsipi əsasında, iqtisadi və siyasi münasibətlərini davam etdirir. Daha anlaşıqlı formada desək, Rusiya Avropadakı ona ehtiyac duyan oyunçuları özünə tərəf çəkərək, anti-rus tərəflərini təkləməyə çalışır. Qışın soyuğunda, Rusiyanın Avropaya qarşı silah kimi istifadə edəcəyi yalnız bir vasitə ortaya çıxır – Avropa xalqının evlərini isidən Rusiyanın təbii qazı.
Ötən gün, Rusiya prezidenti Putin serbiyalı həmkarı Aleksandr Vuçiçlə görüşüb. Görüşdə Serbiya tərəfi karlı bir anlaşma əldə etməyə nail olub. Belə ki, Rusiya hiyləgər gediş edərək, serb xalqına qazın 1000 kub metrini 270 ABŞ dollarına təklif edib. Bu, hətta Belarusa satılan qazın dəyərindən belə, qat-qat ucuz deməkdir. Eyni zamanda, hazırda qazın birjadakı qiymətinin təxminən 1100 dollar olduğunu nəzərə alsaq, Rusiya tərəfinin təxminən 800 ABŞ dollar məbləğində güzəştə getməsi deməkdir.
Bəs görəsən Rusiyanın bu qədər endirim etməsinin arxasında dayanan səbəb nədir?
Qeyd edək ki, qonşu dövlətləri qısqandıracaq qədər olan belə bir anlaşmanı Serbiya Xarici İşlər Nazirliyi “tarixi” adlandırıb.
Hələ "Şimal Axını2" layihəsi başlamazdan öncə, Avropanın iqtisadi ekspertləri Rusiyanın qış fəslində etibarsız üzünü göstərəcəyini deyirdi. Bəzi ekspertlər hətta, Rusiyanın bundan silah kimi istifadə edərək, Avropanın dil-ağzını bağlamaq, yaxud da onu özünə hər cəhətdən ram etmək niyyətində olduğunu açıqlayırdı.
Rusiyanın Serbiyanı hədəf kimi seçməsi əslində nəinki Avropanın, hətta ABŞ-ın bostanına daş atmaq kimi də anlaşıla bilər. Çünki Serbiya dedikdə, ilk növbədə Kosovo problemi nəzərləri özünə cəlb edir. Rusiya yaxşı başa düşür ki, Avropanın tərkibində olan Serbiya ilə anlaşmaq ayrı formada mümkün ola bilməzdi. Çünki Serbiya nə qədər Rusiyadan bəhrələnsə də, sonda yenə üzünü Qərbə doğru çevirə bilər. Belə bir göz qamaşdıran razılaşma ilə Rusiya bir müddət Avropada, xüsusilə Serbiyanın ərazi bütövlüyü məsələsini müdafiə etmək bəhanəsiylə müəyyən mənada söz sahibliyini qorumuş olacaq.
Hazırda, Qərb qüvvələri Rusiyanın qaz oyunundan narahat olduğunu bildirir və qarşıda Rusiyanın bu cür siyasəti ilə Avropanın daxilinə sirayət etməsini qəbuledilməz hesab edir. Avropanın bir tək çarəsi qalır, ya qaz istehlak ehtiyaclarını qarşılamaq üçün alternativ yollar tapmaq, ya da boynunu büküb Rusiyanın qanadı altına girmək.
Elnur Ənvəroğlu
