Bir tərəfdən danışıqlar üçün atılan addımlar, digər tərəfdən hər iki cəbhədə ordunun silahlandırılması, Ukrayna üzərində gedən prosesləri anlaşılmaz hala gətirib çıxarıb. İş o yerə çatıb ki, dünya Ukrayna ilə Rusiya arasında müharibənin olub-olmayacağının bəhsinə girir.
Bəs reallıq nəyi deyir?
Həqiqət onu göstərir ki, nə Qərb, nə də Rusiya tərəfi ciddi silahlı qarşıdurmanın baş tutmasını istəmir. Lakin bir-birinə qarşı son dərəcə inamsız yanaşan tərəflər var gücləri ilə hər sahədə öz qüvvələrini səfərbər etməyə çalışırlar.
Regionda Ukraynanı dəstəkləyən strateji tərəfdarları ələ almağa çalışan Rusiya, Ukraynanı silah gücü ilə deyil, daha çox nüfuzu və enerji ehtiyacları baxımdan asılı vəziyyətə salmağı düşünür. Çünki Ukrayna Rusiyanın ən həssas hədəfi olduğu kimi, həm də onun daxilinə yaxşı bələd ola bilən bir rəqibdir. Ortada bir danılmaz fakt da var. Belə ki, Rusiya işğal edən tərəf olmaqla yanaşı, həm də güc nisbətində Ukraynandan bir addım irəlidədir.
Qərbi borclu çıxarmaq üçün Minsk bəhanəsi...
Rusiya dəfələrlə Kiyevin Minsk razılaşmalarının tələblərinə əməl etmədiyini və ya onları açıq şəkildə pozduğunu qeyd edib. Rəsmi Moskva vurğulayıb ki, Ukrayna razılaşmaya əməl etməməklə şərq bölgəsində münaqişəni davam etdirir. Bu isə Kremlin təbirincə desək, onu hərbi yollara baş vurmağa vadar edə bilər. Bu həm də, Rusiyanın Qərbə bir mesaj göndərərək, sərhəd yaxınlığıdakı öz hərbi gücünə haqq qazandırmaq kimi də səslənir. Yəni Rusiya Minsk razılaşmasını bəhanə olaraq ortaya qoyaraq Qərbi sanki borclu çıxarır.
Qərbin fikirlərinə gəlincə, ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken Ukraynanın Donbass regionu üzərində xüsusi status olduğu halda, “ardıcıl olaraq” irəliləyə biləcəyinə inandığını bildirib. Diplomat həm də bu statusa doğru addımların Minsk razılaşmalarına uyğun olaraq atılmalı olduğunu vurğulayıb.
Rusiyanın bəhanəsini duyan ABŞ rəsmisi onu ittiham etmək yerinə, əksinə ona haqq qazandırıb və hətta onu borclu da çıxarıb. Blinken qeyd edib ki, Vaşinqton və Kiyev Minsk razılaşmalarına əməl olunmasında həmfikirdirlər və Ukraynanın şərqində sülhün yeganə yolu onlardır. O, vurğulayıb ki, Kiyev Minsk razılaşmalarının müddəalarına ciddi şəkildə əməl edir. ABŞ rəsmisi əlainə Rusiyanın qaydaları pozmasını iddia edib.
Rusiyanın məchul müharibə planı...
Əslində Rusiyanın məsqsədini öyrənmək üçün daxildəki prosesləri incələmək kifayət edir. Qeyd etdiyimiz kimi, birbaşa müharibəyə qatılmaqdan çəkinən Kreml, özünə sərf edən daha optimal variantlardan yararlanmağa çalışır. Bunlardan ən başlıcası Rusiyanın Ukraynanın şərqindəki separatçı qüvvələrin gücündən istifadə etmək planıdır. Rusiya özü müharibədə olmasa da, ona xidmət edən qüvvələri provokasiyaya cəlb edərək həm onları silahlandırmaq, həm də birbaşa müharibənin içinə atmaq kimi planı nəzərdən keçirməkdədir.
Bəs bunun üçün zaman yetişibmi..?
Etibarlı mənbələr yazır ki, Ukraynanın şərqində Rusiyanın dəstəklədiyi separatçı qruplar aktiv hərəkətə keçmək üçün məqam gözləyir. Bu barədə separatçıların lideri Denis Puşilin son açıqlamasında deyib. O, hər an genişmiqyaslı əməliyyatların baş tuta biləcəyindən danışıb və dəstək üçün Moskvaya müraciət etmək niyyətində olduğunu deyib.
Bundan əlavə qondarma Donetsk Xalq Respublikasının rəhbəri Denis Puşilin əlavə edib ki, böyük itkilər gətirəcək müharibə ehtimalı yüksəkdir. O, bu sözləri həm də Ukraynanı hərtərəfli müdafiə edən Türkiyəyə işarət edərək deyib:
“Əgər söz rəqəmsal müharibə, hava hücumundan müdafiə və Ukrayna ordusunun Türkiyə istehsalı olan pilotsuz təyyarələrinə qarşı durmaq qabiliyyətindən gedirsə, etiraf etməliyəm ki, hazırda cəbhəmizdə silahlanmada həddsiz boşluqlar var",-deyə, separatçı lider vurğulayıb.
Beləliklə, Moskvanın maraqlarına xidmət edən Puşulinin fikirlərindən aydın olur ki, Rusiyanın hərəkətə keçməsi an məsələsidir, lakin qarşısında Qərbdən savayı, qorxulu bildiyi Türkiyə də olduğu üçün bu məsələ uzanmaqdadır.
Elnur Ənvəroğlu
