Son yüz il ərzində astronomlar hesab edirdilər ki, qalaktikamız – Süd Yolu – gələcəkdə kosmosdakı ‘‘qonşusu’’ Andromeda ilə toqquşacaq. Lakin alimlər indi müəyyən ediblər ki, belə bir hadisənin başvermə ehtimalı əvvəllər düşünüləndən daha azdır.
“EDnews” xəbər verir ki, bu barədə "Nature Astronomy” jurnalında dərc olunan bir araşdırmada bildirilir.
1912-ci ildən bəri astronomlar təxmin edirdilər ki, təxminən 4,5 milyard ildən sonra Süd Yolu öz ən böyük ‘‘qonşusu’’ – Andromeda qalaktikası ilə toqquşacaq. Bu, onların bir-birinə doğru saniyədə təxminən 100 kilometr sürətlə hərəkət etməsi ilə əsaslandırılırdı.
Lakin Süd Yolunun daxil olduğu Yerli Qrupda onlarla başqa qalaktika da var. Alimlər araşdırmaq qərarına gəliblər ki, bu qalaktikaların cazibə qüvvəsi əvvəllər labüd sayılan bu toqquşmaya təsir edə bilərmi?
Bu məqsədlə tədqiqatçılar Yerli Qrupdakı qalaktikaların cazibəsini nəzərə alaraq 100 min simulyasiya aparıblar. Nəticədə məlum olub ki, Süd Yolu qalaktikasının növbəti 10 milyard il ərzində Andromeda ilə toqquşma ehtimalı 50 faizdir. Amma bu hadisənin yaxın 4–5 milyard ildə başvermə ehtimalı cəmi 2 faiz təşkil edir.
Tədqiqatın həmmüəllifi Karlos Frenk bildirib:
"Biz indiyə qədər bunun qaçılmaz bir tale olduğunu düşünürdük. İndi isə bilirik ki, bu toqquşmadan yayınmaq üçün böyük ehtimal var”.
Böyük toqquşma baş verməyə bilər?
Alimlər müəyyən ediblər ki, Süd Yolundan daha kiçik ölçülü Böyük Maqellanik Bulud (BMB) adlı qalaktikanın Andromedaya perpendikulyar cazibə qüvvəsi var. Bu da qalaktikamızın hərəkət trayektoriyasını dəyişməyə və Andromedadan uzaqlaşdırmağa kifayət edəcək qədər təsirlidir.
Tədqiqatın əsas müəllifi Till Savalanın sözlərinə görə:
"BMB Süd Yolunu orbital müstəvidən kənara çəkir və Andromedadan uzaqlaşdırır. Bu, birləşmədən tam qurtuluş demək deyil, lakin onun ehtimalını azaldır”.
Alimlər əlavə ediblər ki, əgər gələcəkdə Süd Yolu yenə də Andromeda ilə toqquşarsa, bu, ulduzların sürətli yaranması ilə müşayiət olunacaq. Ardınca gənc ulduzların partlayışı və yeni superkütləvi qara dəliyin fəallaşması nəticəsində güclü radiasiya dövrü başlayacaq ki, bu da sonradan yeni ulduzların yaranmasını dayandıracaq.
Till Savala qeyd edib:
"Bir neçə milyard ildən sonra nə keçmiş Süd Yolu qalaktikasından, nə də Andromedadan əsər-əlamət qalacaq. Qalan yalnız üzü olmayan, elliptik bir qalaktika olacaq”.
Tədqiqat müəllifləri vurğulayırlar ki, qalaktikamızın gələcəyini dəqiq proqnozlaşdırmağa mane olan bir çox naməlum faktor mövcuddur. Modelləşdirmə həmçinin göstərib ki, Süd Yolunun Andromedadan daha çox Böyük Maqellanik Buludla toqquşma ehtimalı var.
Bundan əlavə, alimlər bildirirlər ki, Yer üçün əsas təhlükə Günəşdən qaynaqlanacaq: təxminən beş milyard ildən sonra o, ömrünü başa vuraraq şişəcək və Merkuri, Venera, eləcə də potensial olaraq Yer kürəsini udacaq.
Nəticə olaraq, astronomlar hesab edirlər ki, Süd Yolu qalaktikasının gələcəyi hələ də ‘‘açıq sual’’ olaraq qalır.
Xatırladaq ki, daha əvvəl alimlər qalaktikamızda eyni anda iki fərqli növ radiasiya yayan sirli bir obyekt aşkar etmişdilər. Belə aktivlik heç bir məlum kosmik cismin davranışına uyğun gəlmir.
