Süni intellektə investisiya yatırmaq nə qədər vacibdir? Nils Pratli yazır...

Yazarlar 16:03 10.02.2025

Sam Altmanın yeni Çin süni intellekt çatbotu ilə bağlı dəyərləndirməsi çox şeyi izah edirdi – “təəccüblü, xüsusilə də onların bu qiymətə təqdim edə bildikləri baxımından”. "OpenAI"nin baş direktoru tezliklə “daha yaxşı modellər” təqdim edəcəklərini vurğulamağı da unutmadı. Lakin onun "DeepSeek"in R1 versiyası ilə bağlı tərifi süni intellekt skeptiklərinin bir sualına aydınlıq gətirmiş oldu: Çin məhsulu, mütəxəssislərin dediyi qədər yaxşıdırmı? Cavab: əgər Altman belə deyirsə, bəli, yəqin ki, elədir.  

Əlbəttə, hələ də bir sıra suallar qalır. "DeepSeek" həqiqətən də bu sistemi cəmi 6 milyon dollarlıq məhdud büdcə ilə hazırlayıb? Yoxsa model "Nvidia" çiplərində işləyir, sadəcə olaraq daha az və köhnə versiya çiplərindən istifadə edir? Əgər belədirsə, süni intellekt sahəsinə yeni oyunçuların daxil olması uzunmüddətli perspektivdə "Nvidia" üçün müsbət xəbər sayılarmı? Digər şirkətlərin süni intellekt yarışında kompüter gücünə böyük yatırımlar etməsi artıq israf edilmiş vəsait hesab oluna bilərmi?  

Bu suallara tez bir zamanda cavab tapmaq gözlənilmir. Hazırda ehtimal olunan yeganə nəticə budur ki, fond bazarı "DeepSeek"in inkişafını əvvəlcədən görmədi. Lakin texnologiya inqilablarının mahiyyəti də budur – onlar proqnozlaşdırılması asan olmayan yollarla irəliləyir. Hər kəs dünyanın dəyişməkdə olduğunu hiss edir, lakin investisiyaları haraya yönəltməyin daha doğru olacağını bilmək tamamilə fərqli bir məsələdir.

Bir çoxları hazırkı vəziyyəti 1990-cı illərin sonundakı dotkom (internet) köpüyü ilə müqayisə edirlər və bu, başa düşüləndir. Hazırda bazarın cəmi bir neçə səhmdə cəmləşməsi əvvəlkindən də kəskin hal alıb. Məsələn, "Nvidia" yalnız bazar ertəsi günü 600 milyard dollarlıq dəyər itirməsinə baxmayaraq, hələ də Böyük Britaniyanın "FTSE 100" indeksinə daxil olan bütün şirkətlərin ümumi dəyərindən bir qədər yüksəkdir. Üstəlik, bütün bu proses birinci olmaq üstünlüyünə – yəni bazara ilk daxil olanların bütün maliyyə mükafatlarını qazanacağı inancına əsaslanır.  

Lakin 25 il əvvəl göstərildiyi kimi, real həyat bu qədər sadə işləmir. İnvestisiya meneceri Terri Smit ötən il bir sıra texnoloji liderlərin uğursuzluqla nəticələnən uzun siyahısını tərtib etmişdi: çip istehsalında "Intel", internet xidmətlərində "AOL", mobil telefonlarda "Nokia", axtarış sistemlərində "Yahoo", sosial mediada "Myspace" və smartfon bazarında "BlackBerry" brendini idarə edən "Research In Motion". Onun sözlərinə görə, bazarın ilk mərhələdə qalibləri müəyyən etmək bacarığına sahib olması ənənəni pozardı.  

Smit həmçinin belə bir ehtimal irəli sürmüşdü ki, “süni intellektin geniş yayılması elə bir vəziyyət yarada bilər ki, hamı ondan istifadə etdiyinə görə heç kim üstünlük əldə etməsin”. "DeepSeek"lə bağlı xəbər də bu ideyanı dəstəkləyir. Əgər açıq mənbəli kodlarla işləyən “təəccüblü” və ucuz Çin süni intellekt modelləri əlçatan olarsa, bazara giriş xərcləri kəskin aşağı düşəcək. Bu da xüsusilə süni intellekt tətbiqləri hazırlayan şirkətlər arasında rəqabətin güclənməsinə gətirib çıxaracaq və nəticədə qeyri-adi yüksək gəlir əldə etmə perspektivini zəiflədəcək.  

Sərbəst bazar iqtisadiyyatı tərəfdarları 1903-cü ildə Kitti Hokda uçuş həyata keçirən Rayt qardaşlarını öncədən dayandırardılar. Məşhur investor Uorren Baffet ABŞ aviaşirkətlərinin tarixi boyunca müflis olmaq və investorlar üçün pul itirmək vərdişinə işarə edərək bu sahəni sərt tənqid etmişdi. Süni intellektin də həddindən artıq sərmayənin çox az gəlir gətirdiyi bir sahəyə çevriləcəyini proqnozlaşdırmaq hələlik absurddur. Ən azından "Nvidia" cari maliyyə ilinin ilk doqquz ayında 58,8 milyard dollar həcmində vergiöncəsi mənfəət əldə edib ki, bu da Smitin uğursuzlar siyahısındakı şirkətlərin hər hansı birinin nailiyyətindən daha təsir edicidir.  

Lakin süni intellekt inqilabının ümumi iqtisadiyyata təsiri hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalır və "DeepSeek"lə bağlı son xəbərlər fonunda bu qeyri-müəyyənlik bir qədər də artıb. Lakin texnologiya dünyasında bu, adi haldır.  

Mənbə: "The Guardian"

Rusiyada pələng deputatı parçaladı

Xəbər xətti

Ekrem İmamoğlu saxlanıldı
11:23 19.03.2025
“Tağıyev. Neft” filmini 70 mindən çox tamaşaçı izləyib
11:22 19.03.2025
Ramazanın 19-cu gününün duası
10:46 19.03.2025
Marsda yeni görüntülər qeydə alındı
10:40 19.03.2025
Novruz və Ramazan bayramları ilə əlaqədar tətil sabahdan başlayır
10:32 19.03.2025
Qaxda dağlıq ərazi yanır
10:25 19.03.2025
Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi arasında Memorandum imzalanıb
10:24 19.03.2025
Elçin Əmirbəyov Braziliyada mühüm görüşlər keçirib
10:12 19.03.2025
Türkiyədə bir neçə sosial şəbəkəyə giriş məhdudlaşdırılıb
10:05 19.03.2025
Qəzza Zolağında Yeni Hücum Dalğası: 400-dən Çox Ölüm
09:42 19.03.2025
Tramp və Putin atəşkəs üzrə danışıqlara başladı,amma...
08:17 19.03.2025
Polşa Rusiya və Belarus ilə sərhədi minalayacaq
08:17 19.03.2025
ABŞ robot istehsal ediləcək zavod açır
08:13 19.03.2025
Kosmosda uzun müddət qalmaq orqanizmə necə təsir edir?
01:19 19.03.2025
Qazaxıstanın qərbində dron düşüb
01:13 19.03.2025
UNESCO-nun mənzil-qərargahında 12 ölkənin təşkilatçılığı ilə Novruz bayramı qeyd edilib
00:59 19.03.2025
"20 Yanvar" stansiyasında törədilən terror aktından 31 il ötür
00:01 19.03.2025
Azərbaycan sənaye zonalarında “yaşıl enerji"dən istifadəni genişləndirəcək
15:02 18.03.2025
“Azərbaycan Prezidentinin qlobal transformasilayarla bağlı mövqeyi maraqla qarşılanır”
14:04 18.03.2025
İqlim Dəyişikliyi şəhər infrastrukturuna necə təsir göstərir?
13:55 18.03.2025
Fuci dağına qalxmaq artıq pulsuz deyil
13:03 18.03.2025
Monqolustanda Çinin Han sülaləsi dövrünə aid təsgər məzarlığı tapılıb
12:58 18.03.2025
Kosmosda ilişib qalan NASA astronavtları yerə qayıdırlar
12:27 18.03.2025
Suqovuşanda məscid istifadəyə verilib
12:23 18.03.2025
Azərbaycanın qarşılıqlı turizm xidmətlərinin dövriyyəsi 38 % artıb
12:03 18.03.2025
Azərbaycanda xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadıldı
11:56 18.03.2025
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri növbəti dəfə atəşə tutulub
11:19 18.03.2025
Prezident İlham Əliyev və xanımı Ağdərənin Umudlu kəndinə gedən avtomobil yolunun açılışında iştirak edib
10:59 18.03.2025
Prezidentlə xanımı sakinlərlə birlikdə Novruz tonqalı qaladılar
10:45 18.03.2025
"Husilərə dəstək verən İran ağır nəticələrlə üzləşəcək"
10:36 18.03.2025
Azərbaycan səfiri ITF direktoru ilə mina problemini müzakirə edib
10:18 18.03.2025
İlham Əliyev və xanımı Ağdərə açılışda iştirak etdi
10:16 18.03.2025
Xankəndiyə həsr edilmiş broşür üç dildə nəşr edilib
10:13 18.03.2025
İsrail Qəzzanı bombardman etdi: Ölənlərin sayı 300 nəfəri keçdi
10:12 18.03.2025
" Rusiya və Ukrayna arasında atəşkəs sazişinin bir çox bəndi razılaşdırılıb"
10:09 18.03.2025
"İnsanlar 5-7 ildən sonra Marsı koloniyalaşdırmağa başlayacaq"
09:18 18.03.2025
Tramp və Putin arasında müzakirə edilən şərtlər hansılardır?
09:07 18.03.2025
Kral III Çarlz Kanadanın yeni Baş naziri ilə görüşüb
02:48 18.03.2025
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
00:18 18.03.2025
Çanaqqala zəfərindən 110 il ötür
00:12 18.03.2025
Hamısı