Süni intellektə investisiya yatırmaq nə qədər vacibdir? Nils Pratli yazır...

Yazarlar 16:03 10.02.2025

Sam Altmanın yeni Çin süni intellekt çatbotu ilə bağlı dəyərləndirməsi çox şeyi izah edirdi – “təəccüblü, xüsusilə də onların bu qiymətə təqdim edə bildikləri baxımından”. "OpenAI"nin baş direktoru tezliklə “daha yaxşı modellər” təqdim edəcəklərini vurğulamağı da unutmadı. Lakin onun "DeepSeek"in R1 versiyası ilə bağlı tərifi süni intellekt skeptiklərinin bir sualına aydınlıq gətirmiş oldu: Çin məhsulu, mütəxəssislərin dediyi qədər yaxşıdırmı? Cavab: əgər Altman belə deyirsə, bəli, yəqin ki, elədir.  

Əlbəttə, hələ də bir sıra suallar qalır. "DeepSeek" həqiqətən də bu sistemi cəmi 6 milyon dollarlıq məhdud büdcə ilə hazırlayıb? Yoxsa model "Nvidia" çiplərində işləyir, sadəcə olaraq daha az və köhnə versiya çiplərindən istifadə edir? Əgər belədirsə, süni intellekt sahəsinə yeni oyunçuların daxil olması uzunmüddətli perspektivdə "Nvidia" üçün müsbət xəbər sayılarmı? Digər şirkətlərin süni intellekt yarışında kompüter gücünə böyük yatırımlar etməsi artıq israf edilmiş vəsait hesab oluna bilərmi?  

Bu suallara tez bir zamanda cavab tapmaq gözlənilmir. Hazırda ehtimal olunan yeganə nəticə budur ki, fond bazarı "DeepSeek"in inkişafını əvvəlcədən görmədi. Lakin texnologiya inqilablarının mahiyyəti də budur – onlar proqnozlaşdırılması asan olmayan yollarla irəliləyir. Hər kəs dünyanın dəyişməkdə olduğunu hiss edir, lakin investisiyaları haraya yönəltməyin daha doğru olacağını bilmək tamamilə fərqli bir məsələdir.

Bir çoxları hazırkı vəziyyəti 1990-cı illərin sonundakı dotkom (internet) köpüyü ilə müqayisə edirlər və bu, başa düşüləndir. Hazırda bazarın cəmi bir neçə səhmdə cəmləşməsi əvvəlkindən də kəskin hal alıb. Məsələn, "Nvidia" yalnız bazar ertəsi günü 600 milyard dollarlıq dəyər itirməsinə baxmayaraq, hələ də Böyük Britaniyanın "FTSE 100" indeksinə daxil olan bütün şirkətlərin ümumi dəyərindən bir qədər yüksəkdir. Üstəlik, bütün bu proses birinci olmaq üstünlüyünə – yəni bazara ilk daxil olanların bütün maliyyə mükafatlarını qazanacağı inancına əsaslanır.  

Lakin 25 il əvvəl göstərildiyi kimi, real həyat bu qədər sadə işləmir. İnvestisiya meneceri Terri Smit ötən il bir sıra texnoloji liderlərin uğursuzluqla nəticələnən uzun siyahısını tərtib etmişdi: çip istehsalında "Intel", internet xidmətlərində "AOL", mobil telefonlarda "Nokia", axtarış sistemlərində "Yahoo", sosial mediada "Myspace" və smartfon bazarında "BlackBerry" brendini idarə edən "Research In Motion". Onun sözlərinə görə, bazarın ilk mərhələdə qalibləri müəyyən etmək bacarığına sahib olması ənənəni pozardı.  

Smit həmçinin belə bir ehtimal irəli sürmüşdü ki, “süni intellektin geniş yayılması elə bir vəziyyət yarada bilər ki, hamı ondan istifadə etdiyinə görə heç kim üstünlük əldə etməsin”. "DeepSeek"lə bağlı xəbər də bu ideyanı dəstəkləyir. Əgər açıq mənbəli kodlarla işləyən “təəccüblü” və ucuz Çin süni intellekt modelləri əlçatan olarsa, bazara giriş xərcləri kəskin aşağı düşəcək. Bu da xüsusilə süni intellekt tətbiqləri hazırlayan şirkətlər arasında rəqabətin güclənməsinə gətirib çıxaracaq və nəticədə qeyri-adi yüksək gəlir əldə etmə perspektivini zəiflədəcək.  

Sərbəst bazar iqtisadiyyatı tərəfdarları 1903-cü ildə Kitti Hokda uçuş həyata keçirən Rayt qardaşlarını öncədən dayandırardılar. Məşhur investor Uorren Baffet ABŞ aviaşirkətlərinin tarixi boyunca müflis olmaq və investorlar üçün pul itirmək vərdişinə işarə edərək bu sahəni sərt tənqid etmişdi. Süni intellektin də həddindən artıq sərmayənin çox az gəlir gətirdiyi bir sahəyə çevriləcəyini proqnozlaşdırmaq hələlik absurddur. Ən azından "Nvidia" cari maliyyə ilinin ilk doqquz ayında 58,8 milyard dollar həcmində vergiöncəsi mənfəət əldə edib ki, bu da Smitin uğursuzlar siyahısındakı şirkətlərin hər hansı birinin nailiyyətindən daha təsir edicidir.  

Lakin süni intellekt inqilabının ümumi iqtisadiyyata təsiri hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalır və "DeepSeek"lə bağlı son xəbərlər fonunda bu qeyri-müəyyənlik bir qədər də artıb. Lakin texnologiya dünyasında bu, adi haldır.  

Mənbə: "The Guardian"

“Euronews” telekanalı Azərbaycandakı mina problemindən danışdı

Xəbər xətti

İstanbulda zəlzələ zamanı hündürlükdən tullanaraq xəsarət alan 151 vətəndaşın müalicəsi davam edir
16:45 23.04.2025
Kolonializmin Süqutu Dünyaya Nə Vəd Edir? II Hissə: Çinin Afrika Siyasəti
13:25 23.04.2025
Bakıda leysan yağacaq, şimşək çaxacaq
12:14 23.04.2025
Azərbaycanın qadın voleybolçulardan ibarət millisinin üzvü İsrail çempionu olub
12:01 23.04.2025
Çin Sədri İlham Əliyevi ŞƏT-in Zirvə Toplantısına dəvət edib
12:00 23.04.2025
AZAL Qurban bayramına özəl uçuşların sayını artırır
11:47 23.04.2025
Çin şirkətləri ilə yaşıl enerji üzrə 6 sənəd imzalanıb
11:33 23.04.2025
Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi Türk Dil Qurumu ilə birgə ana dilimizin təbliği ilə bağlı layihələr həyata keçirəcək
11:22 23.04.2025
Bakıda Türk Dövlətləri Təşkilatının Kosmik Agentliklərinin 4-cü görüşü keçirilir
11:22 23.04.2025
Naxçıvanla Çinin Urumçi şəhəri qardaşlaşır
11:18 23.04.2025
Azərbaycan-Çin strateji tərəfdaşlığı yeni mərhələyə yüksəlir
11:00 23.04.2025
Azərbaycanın COP29 uğuru Londonda mükafatlandırılıb
10:55 23.04.2025
Azərbaycan Çernobıl Əlilləri İttifaqının üzvləri Fəxri xiyabanı və Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
10:44 23.04.2025
Azərbaycan, Türkiyə və Qazaxıstanın birgə peyki türk dövlətlərinin kosmik sahədə əməkdaşlığının flaqmanı ola bilər
10:40 23.04.2025
Azərbaycan və Çin kosmik sahədə əməkdaşlıq edəcək
10:35 23.04.2025
Pekində Azərbaycan-Çin sənədləri imzalanıb
10:30 23.04.2025
"Azərbaycanla münasibətlərimiz keyfiyyətcə yeni səviyyədədir"
10:29 23.04.2025
Azərbaycanda keçiriləcək III MDB Oyunlarının maskotları bəlli olub
10:22 23.04.2025
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Pekində rəsmi qarşılanma mərasimi olub
10:16 23.04.2025
Prezident İlham Əliyevin Çinin Sədri Si Cinpin ilə geniş tərkibdə görüşü olub
10:12 23.04.2025
Azərbaycanın dayanıqlı turizm təcrübələri beynəlxalq sammitdə təqdim olunub
10:11 23.04.2025
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Pekində rəsmi qarşılanma mərasimi olub
05:00 23.04.2025
23 Aprel Türkiyə Milli Suverenlik və Uşaq Bayramı günüdür
01:22 23.04.2025
Türkiyə Böyük Millət Məclisi 105-ci ildönümünü qeyd edir
00:05 23.04.2025
23 Aprel - Ümumdünya Kitab və Müəlliflik Hüququ Günüdür
00:01 23.04.2025
Vaksin Diplomatiyası: Dünyanın Siyasi Landşaftı Necə Dəyişdi?
19:33 22.04.2025
"İstilik təchizatı haqqında" qanun layihəsi parlamentə daxil olub
16:45 22.04.2025
İlham Əliyev Çin Xalq Respublikasına dövlət səfərinə gedib
15:53 22.04.2025
Qazaxın azad edilmiş kəndlərində 74,3 ha ərazi minalardan təmizlənib
15:51 22.04.2025
Kolonializmin Süqutu Dünyaya Nə Vəd Edir? I Hissə: Kolonializm süqut edir, yoxsa dəyişir?
13:35 22.04.2025
Serbiyanın milli televiziyasının blokadası davam edir
12:59 22.04.2025
Ümumdünya Əməyin Mühafizəsi günü ilə bağlı regionlarda maarifləndirmə tədbirləri keçirilib
12:54 22.04.2025
Heykəltəraş Zurab Sereteli Gürcüstanda dəfn ediləcək
12:38 22.04.2025
Bakıda “4-cü İllik SƏTƏMM Konfransı” keçiriləcək
12:25 22.04.2025
Hesablama Palatasının göstəricilərin kəmiyyət və keyfiyyət meyarları üzrə təsnifləşdirilməsi və tamamlaması təklif olunub
12:09 22.04.2025
Sabah havanın temperaturu 29 dərəcəyədək yüksələcək
12:01 22.04.2025
"Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhün möhkəmlənməsinə töhfə verməyə hazırıq"
12:00 22.04.2025
Sabah Cəlilabadın bəzi küçələrində qaz olmayacaq
11:55 22.04.2025
Qarsda ermənilərin cinayətləri barədə dünya ictimaiyyətinin məlumatlandırılmasında gənclərin rolu müzakirə edilib
11:47 22.04.2025
Aşıq Ələsgərin vəfatının 100 illik yubileyi UNESCO-nun tədbirlər proqramına daxil edilib
11:40 22.04.2025
Hamısı